آزمایش کورتیزول

صلاحیت و شایستگی کاربر: 
جهت حصول اطمینان از نحوه صحیح این آزمایش توسط پرسنل بخش، مطالعه کامل این دستورالعمل همراه با گذراندن دوره آزمایشی به مدت 7 روز کاری یا حداقل 5 RUN کاری تحت نظر مسوول بخش مربوطه الزامی است.

اقدامات وابسته : 
آگاهی اساس آزمایش Coritsol به روش ECL
آگاهی از محدوده رفرانس آنالیت Coritsol در سرم و تغییر مقدار آن در بیماری های مختلف
آگاهی از برنامه کنترل کیفی آزمایشگاه
آشنایی با اپراتوری و تحلیل نتایج دریافت شده از دستگاه
آگاهی از اصول ایمنی در آزمایشگاه 

نمونه لازم و موارد رد نمونه :
نمونه سرم یا پلاسمای هپارینه یا EDTA
نمونه نباید همولیز ، لیپمیک و یا ایکتریک باشد.
نمونه باید شفاف و فاقد هر گونه Clot و یا رشته های فیبرین باشد.
حداقل حجم مورد نیاز برای سنجش Coritsol  توسط دستگاه  مقدارحداکثر  70 میکرولیتر می باشد.
ذخیره سازی نمونه در دمای 2-8 به مدت7 روز
ذخیره سازی نمونه در دمای -20  جهت نگهداری بیش از 7 روز
نمونه های ذخیره شده در فریز بعد از دفریز شدن باید توسط ورتکس، همگن شوند.
از فریز کردن نمونه هایی که قبلاً دفریز شده اند به شدت اجتناب شود .

لوازم مورد نیاز :

کیت مورد نظر
دستگاه ایمونوآنالایزر
دستکش های یکبار مصرف

اساس آزمایش :
در پدیده کمی لومینسانس واکنش شیمیایی باعث تهییج الکترون ها می شود ولی حاصل این تهییج مشابه فلورسانس بوده و در حین بازگشت الکترون به سطح پایه انرژی ، نور نشری پدید می آید . در کمی لومینسانس ترکیبات آلی اکسید می شوند. این ترکیبات از قبیل لومینول و ایزولومینول می باشند که با یک عامل اکسید کننده ( مثل پراکسید هیدروژن ، هیپوکلرید یا اکسیژن ) واکنش کامل شده و نورنشری از فراورده های تهییج شده در واکنش اکسیداسیون حاصل می آید .
این واکنش ها در حضور کاتالیزور ها از قبیل آنزیم ها ، یون های فلزی و یا کمپلکس های فلزی و hemin انجام می شود .

روش انجام آزمایش :
کیت مورد نظر را حداقل نیم ساعت قبل از انجام آزمایش در جایگاه خود قرار دهید.
نمونه ها را به ترتیب در A-Rack قرار دهید و A-Rack  را در جایگاه مخصوص خود جا بزنید.
از روی مانیتور شماره بیمار و نوع تست را انتخاب کنید.
دستگاه را start کنید.

تفسیر نتایج :
اين تست برای کمک به تشخیص سندرم کوشینگ (با علائم چاقی، لاغری عضلانی و ضعفماهیچه ای) یا بیماری آدیسون (با علائم ضعف، خستگی، افزایش پيگمانتاسيون در میان دیگران)؛ يا وقتی که پزشک مشکوک به تولید بیش از حد یا کمبود کورتیزول است، درخواست مي شود.
کورتیزول هورمونی است که توسط غدد آدرنال تولید می شود. تولید و ترشح کورتیزول توسطACTH، هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز، تحریک مي شود. کورتیزول به شکستن پروتئین، گلوکز و لیپیدها، حفظ فشار خون و تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک می کند. گرما، سرما، عفونت، تروما، استرس، ورزش، چاقی و بیماری های ناتوان کننده، می توانند غلظت کورتیزول را تحت تأثیر قرار دهند. هورمون با يك الگوی روزانه، افزایش در صبح زود، رسيدن به اوج حدود 8 صبح، و کاهش در غروب ترشح مي شود. آزمایش هاي خون و ادرار کورتیزول، برای کمک به تشخیص سندرم کوشینگ و بیماری آدیسون، دو اختلال جدی آدرنال به كار مي روند. برخی از پزشکان، از کورتیزول بزاق برای تشخیص سندرم کوشینگ و همچنین براي ارزيابي اختلالات احتمالي مرتبط با استرس استفاده مي كنند. تست هاي ادرار و بزاق اغلب برای ارزیابی تولید کورتیزول بیش از حد، مورد استفاده قرار مي گيرند.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد
بارداری، استرس جسمی و عاطفي، پرکاری تیروئید یا چاقی و بیماری می توانند سطوح کورتیزول را افزایش دهند. در بزرگسالان، سطح کورتیزول کمی بالاتر از کودکان است.

در چه شرایطی تست کاهش می یابد
کم کاری تیروئید ممکن است سطح کورتیزول را کاهش دهد.

تست هاي تكميلي
ACTH, Aldosterone

طریقه جمع آوری نمونه
آزمایش خون کورتیزول ممکن است در حدود ساعت 8 صبح گرفته شود، زمانی که کورتیزول باید در اوج خود باشد، و دوباره در حدود 4 بعد از ظهر، وقتی که سطح باید کاهش یابد. گاهی اوقات یک نمونه استراحت در اواخر شب، زمانی که باید در کمترین غلظت خود در خون باشد (در حدود نیمه شب) گرفته مي شود. گرفتن بیش از یک نمونه، اجازه می دهد تا پزشک الگوی روزانه ترشح کورتیزول را ارزيابي كند. يك نمونه در صبح ممکن است برای تشخیص کاهش غلظت کورتیزول کافی باشد.
گاهی اوقات ادرار برای کورتیزول آزمایش مي شود، كه معمولا نیاز به جمع آوری ادرار 24 ساعته دارد، اما گاهی اوقات ممکن است بر روی نمونه ادرار جمع آوری ساعته ممکن است برای اندازه گیری میزان کورتیزول آزاد (نه پروتئین متصل) درخواست شود. این نمونه، مقدار تام کورتیزول غيرمتصل ترشح شده در ادرار را نشان می دهد، اما امكان ارزیابی تغییرات در ترشح کورتیزول را به پزشک نمی دهد.
تست کورتیزول بزاق می تواند انجام شود. اگر چه نمونه گیری، استرس كمتري نسبت به خونگيري دارد، نیاز به مراقبت ویژه در تهيه نمونه دارد. اغلب، نمونه بین 11 شب و نیمه شب، هنگامی کهکورتیزول به طور طبيعي در پایین ترین سطح خود قرار دارد، برای کمک به تشخیص سندرمکوشینگ جمع آوری مي شود.

تداخلات دارويي
تعدادی از داروها، به ويژه قرص های جلوگيري از بارداري، هیدروکورتیزون (شکل مصنوعی کورتیزول) و اسپیرونولاکتون می توانند سطوح كورتيزول را افزایش دهند. برخی از هورمون های استروئیدی ممكن است سطوح كورتيزول را كاهش دهند.

محدوده رفرانس: